Binnen de perken

Weblogbericht | 27-01-2020

Deze nuchtere (Rotterdamse) houding wens ik de raadsleden graag meer toe als zij worstelen met de vele taken die de afgelopen jaren op hen zijn afgekomen, met de daarbij opgelegde bezuinigingen en de wetten die bij deze operatie hoorden. De Raad voor het Openbaar Bestuur heeft zich de afgelopen 5 jaar onder meer gebogen over de effecten van de grote decentralisaties op het functioneren van de lokale democratie.

De eerste fase van het onderzoek beperkte zich tot de bestudering van de wijze waarop gemeenten zich hadden voorbereid op de komst van de nieuwe taken. Voorts hebben we een onderzoek gedaan naar de 'best practices', en de financiële effecten. We maakten een platform om de uitwisseling van ervaringen tussen de diverse gemeenten te bevorderen (E-zine Gemeenten in 3D).

Keuze-schaamte

De laatste 1,5 jaar heeft de ROB gekeken hoe het stof is neergedaald in de gemeenten. Hoe gaat het met de sturing op de dossiers, kunnen raadsleden al beter formuleren hoe zij de taken uitgevoerd willen zien? Zijn ze al iets meer met elkaar in gesprek over wat wel en wat niet prioriteit moet hebben? Is het discours in de gemeenteraad toegenomen en wordt er politiek stelling genomen of is er nog steeds iets van die keuze-schaamte over? We gaan toch niet over de ruggen van die kwetsbare burgers de strijd aan?

Aan de ene kant schuilt het gevaar van niet te durven kiezen want deze drie decentralisaties (Participatiewet, Jeugdzorg en WMO) gaan allemaal over ‘kwetsbare’ burgers. En aan de andere kant is er ook de opvatting van veel raadsleden dat er (te) weinig ruimte is om te kiezen, omdat er in de wet al veel is vastgelegd over de uitvoering van de taken.

We zien dus twee beperkingen die raadsleden ervaren: de verlegenheid over de kwetsbare burgers met het moeten maken van keuzes daarin en daarnaast de omstandigheid dat er weinig ruimte lijkt te zijn om te kiezen.

Mooie initiatieven

Gelukkig is de slotsom van ons onderzoek niet te somber. We zien in Nederland op verschillende plaatsen mooie initiatieven ontstaan om binnen de beperkingen te zoeken naar nieuwe vormen van politiek besturen. Zo zien we in Doetinchem het raadslid Kock die  samen met de griffier een workshop organiseert voor raadsleden om meer inzicht te krijgen op het fenomeen van kaders. Ondertussen is deze workshop al door buurgemeenten overgenomen en ingezet. Succes!

Diverse trainingen voor raadsleden worden in het land ingezet om de raadsleden meer grip te laten krijgen op hun rol als ‘opdrachtgever’.

Hoe mooi is het om te zien dat raadsleden met plezier hun rol vervullen door te ontdekken dat binnen de perken (zoals bezuinigingen en wetgeving) de mogelijkheden even onbeperkt zijn als daarbuiten.

Afscheid

Op 13 februari a.s. presenteer ik de resultaten van ons onderzoek onder de titel ‘ Decentrale taak is politieke zaak’ tijdens de Atriumlezing van de VNG. Dat is tevens mijn publieke afscheid van de ROB.  Mijn tijd bij de Raad zit erop en het was een eer om dit laatste advies mede te mogen uitbrengen samen met Huri, Veerle en Ayeh.

Als burgemeester zag ik de praktijk, in de Raad voor het Openbaar Bestuur mocht ik over de theorie nadenken. Hoe mooi is dat? De lokale politiek blijft mijn grote liefde en in het bijzonder die fantastische raadsleden die in hun vrije tijd hun stad besturen.

Noot

Blogs op Raadopenbaarbestuur.nl zijn op persoonlijke titel. Het blog geeft niet per se de mening weer van de Raad.