De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) adviseert regering en parlement over de inrichting en het functioneren van de overheid, en over de beleidsmatige aspecten van financiële verhoudingen tussen Rijk, gemeenten en provincies. De ROB werkt mee aan goed openbaar bestuur in Nederland, en adviseert gevraagd en ongevraagd. Voor 2025 zijn er drie hoofdthema's: het gezag van de overheid, interbestuurlijke en financiële verhoudingen en democratie & rechtsstaat. Meer hierover in het werkprogramma 2025.
Macht of tegenmacht
De ROB start dit traject over macht en tegenmacht vanwege de groeiende spanning tussen de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht – de trias politica. Onderzoeken en parlementaire rapporten tonen aan dat deze machten steken laten vallen, zoals bij de toeslagenaffaire en de aardgasproblematiek in Groningen. Tegelijkertijd nemen ze elkaar de maat, bijvoorbeeld wanneer politici stellen dat rechters op de stoel van de politiek zijn gaan zitten.
Burgers en belangenorganisaties stappen steeds vaker naar de rechter omdat de overheid regels en afspraken niet naleeft, zoals bij stikstof en klimaat. De centrale vraag is: welke factoren veroorzaken deze spanningen, en wat is nodig om de machten weer in balans te brengen? Een gezonde werking van de ‘checks and balances’ is daarbij cruciaal. De ROB start met een adviestraject over journalistiek, daarna volgen andere niet-electorale instituties.