De Raad voor het Openbaar Bestuur adviseert regering en parlement over de inrichting en het functioneren van de overheid, en over de beleidsmatige aspecten van financiële verhoudingen tussen Rijk, gemeenten en provincies. Er zijn verschillende vormen van advisering, gevraagd en ongevraagd, kleine en grote thema's.  Lees hier het volledige werkprogramma voor 2025. 

Transparantie

Transparantie geldt als een belangrijke waarde voor de het openbaar bestuur. De gedachte is dat burgers in een democratische rechtsstaat inzicht moeten kunnen hebben in de informatie en het handelen van de overheid, en zo controle op de macht kunnen uitoefenen. Maar, draagt transparantie ook (altijd) bij aan de gezagswaardigheid? Dat is de vraag waarmee de ROB de komende tijd aan de slag gaat. Het advies hierover verschijnt op 17 juni 2025. Verder lezen.

De trias politica en de krachten van de omliggende machten

Voor advies op dit onderwerp zal een verkenning volgen. De aanleiding is de toenemende spanning tussen de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht, de trias politica. Onderzoeken en (parlementaire) rapporten laten zien dat de machten steken hebben laten vallen (toeslagen, Groningen) of elkaar de maat nemen (politici die vinden dat rechters op de stoel van de politiek zijn gaan zitten). Grote maatschappelijke vraagstukken worden door burgers en belangenorganisaties voor de rechter gebracht omdat de overheid zich niet aan regels en afspraken houdt (stikstof, klimaat). De vraag is wat de bepalende factoren zijn van de toegenomen spanning en wat er moet gebeuren om de machten in een gezonde balans te houden. Goede werking van de omliggende machten, oftewel de ‘checks and balances’, is daarvoor van belang; is die goede werking in gevaar? Met een verkenning zal worden onderzocht of een beschouwing en analyse van deze vraagstukken, relevant is voor advisering.

Monitoring financiële positie van decentrale overheden 
Het is van belang dat er zicht is op de financiële positie van decentrale overheden en hoe die zich ontwikkelt. Op basis daarvan kan de rijksoverheid met decentrale overheden in gesprek gaan over hun bijdrage aan maatschappelijke opgaven en het bijbehorende financiële beleidskader en de vrije bestedingsruimte. Het advies verschijnt voor de zomer. 

De Nederlandse democratie

In 2025 verschijnt een advies over het functioneren van de Nederlandse democratie, waarin de ROB ingaat op responsiviteit, participatie en representatie. Oftewel: hoe zou de overheid er (weer) voor, met en van de mensen kunnen zijn? In dit advies gaat de ROB op zoek naar een antwoord op deze vraag. Dit geeft handvatten om de verbinding tussen burger en overheid te versterken en de kwaliteit van het openbaar bestuur te verbeteren. Om burgers bij de democratie betrokken te houden is het belangrijk dat zij zich herkennen in het openbaar bestuur, de instituties en het beleid.