Blog - Locatieverkiezingen

Weblogbericht | 15-03-2022 | Pieter de Jong

Politieke strijd om het gebruik van schaarse ruimte

Waar komen de door het gemeentebestuur beloofde woningen voor senioren en voor jongeren? En waar zorgvoorzieningen, winkelcentra, windmolens, bedrijventerreinen, parkeerplaatsen et cetera? Politieke strijd, zeker op het lokale niveau, is niet alleen een strijd om voorrang van abstracte ideeën, maar ook en vooral een strijd om de concrete invulling van vaak schaarse publieke ruimte. Kiezers lopen warm voor locatiekeuzes en laten hun stem voor een belangrijk deel bepalen door standpunten ter zake van politieke partijen. Een concreet voorbeeld in mijn gemeente Almere is of er seniorenwoningen moeten worden ontwikkeld in het groen van bestaande woonwijken. Sommige partijen – bijvoorbeeld GroenLinks – zijn daarvoor: ouderen kunnen in hun vertrouwde wijk blijven wonen en laten een woning achter voor anderen. Het verdwenen groen kan elders worden gecompenseerd. Andere partijen – bijvoorbeeld de PVV ‒ zijn daar tegen: in de buitengebieden van Almere is nog voldoende ruimte om te bouwen. Een ander voorbeeld is de beoogde ontwikkeling en locatie van een openluchtzwembad. Heel bijzonder in tijden dat veel gemeenten (openlucht)zwembaden juist sluiten. Bijzonder ook dat het idee afkomstig is van een burger (voormalig Europees kampioen triatlon Gregor Stam) die een petitie daartoe indiende die 3500 keer werd ondertekend.

Voorzieningen op loop- en fietsafstand

In mijn eigen gemeente – Almere – woont het merendeel van de bewoners op loop- of fietsafstand van basisvoorzieningen zoals winkel- en zorgcentra, natuur en openbaar vervoer. De meerkernige opzet van Almere heeft daaraan bijgedragen en het was ook bewust beleid van de politieke bestuurders, planologen en stedenbouwkundigen die ooit, een halve eeuw geleden, als ‘aartsvaders’ aan de wieg stonden van Almere. Aanvankelijk werden vooral rijtjeswoningen met een voor- en achtertuin ontwikkeld, maar na enige tijd ging Almere net als andere grote steden, ook de hoogte in. Dat leidde nogal eens tot verzet, bijvoorbeeld van voormalige Amsterdammers die voor hun uitzicht vreesden. Dat was niet waarop zij rekenden toen zij hun Amsterdamse woning driehoog achter verlieten voor een huis met een tuintje in Almere.

Floriade 2022: loden last maar ook kans voor Almere

De laatste tijd is Almere vooral in het nieuws vanwege de binnenkort te openen Floriade Expo 2022, die naar het zich laat aanzien de gemeente zal opzadelen met een miljoenenschuld, net als dat voor vorige organiserende gemeenten gold. Maar de Floriade levert ook positieve zaken op, in termen van woonlocaties en voorzieningen. Zo komt er aan het centraal gelegen Weerwater een nieuwe en vrij groene woonwijk, is de lokale infrastructuur aangepakt en krijgt de gemeente er met Floriadepaviljoen gebouw ‘M’ een museum bij. M wil, zo valt te lezen op de website van de gemeente, ‘immersieve’ kunst toegankelijk maken voor iedereen met en zonder voorkennis van kunst: ‘To immerse betekent onderdompelen. Kunst die overal om je heen is, die al je zintuigen aanspreekt. Je wordt erin meegenomen, maakt er onderdeel van uit of werkt er zelfs aan mee.’

Het voor een grote stad als Almere behoorlijk schrale aanbod van cultuur kan daarmee wellicht een kleine impuls krijgen. En anders is er altijd de nabijheid en goede bereikbaarheid van culturele hotshots zoals Amsterdam en Utrecht.

Een aantrekkelijker gemeente?

Met al die voorgenomen nieuwe voorzieningen voor haar burgers – een nieuwe, groene woonwijk, een museum met een innovatief concept en een openluchtzwembad – zal Almere allicht enige plaatsen kunnen stijgen op de jaarlijkse ‘woonaantrekkelijkheidsindex’ van de Atlas voor gemeenten. In die meest recente ranglijst (2021) van vijftig grootste gemeenten, stond Almere op een schamele plaats 36, net onder Leeuwarden en Deventer, maar wel nog net boven Breda en Roosendaal. Een prima gezelschap, maar het kan altijd beter! ‘Het kan in Almere’ is dan ook de slogan van het Almeerse gemeentebestuur, passend bij een pioniersgeest (www.hetkaninalmere.nl). Het betrekken van burgers bij de ontwikkeling van voorzieningen is daarbij essentieel: wegblijven van zwart-wit nimbydiscussies, maar vertrouwen op de expertise van onafhankelijke wetenschappers, de inbreng van direct belanghebbende bewoners en een onpartijdige regie van het gemeentebestuur. De Raad voor het Openbaar Bestuur heeft hiervoor in zijn adviezen en andere producten de nodige ideeën aangeleverd.