Ga direct naar inhoud

Adviesrapport Rol nemen, ruimte geven. De rol van het Rijk bij interbestuurlijke samenwerking.

De grote opgaven van deze tijd - klimaat, wonen, economie, werk - worden steeds vaker door meer dan één overheidslaag opgepakt. Het lukt het Rijk vooralsnog niet om daarbij gelijkwaardig samen te werken met provincies, gemeenten en waterschappen. Onduidelijke verwachtingen over en weer, schotten tussen departementen en weinig kennis bij het Rijk van wat er echt speelt in de regio, zijn daar de belangrijkste oorzaken voor.

Voor een meer effectieve en efficiënte samenwerking tussen Rijk en regio’s dient het kabinet voor elke grote regionale opgave één minister verantwoordelijk te maken. Dat is één van de belangrijkste conclusies uit het rapport Rol nemen, ruimte geven. De rol van het Rijk bij interbestuurlijke samenwerking. Ook ontwikkelde de Raad voor het Openbaar Bestuur een model voor gelijkwaardig partnerschap. Dat model kan helpen om goede afspraken te maken tussen overheden bij het opstarten van een samenwerking.

Download 'Adviesrapport Rol nemen, ruimte geven. De rol van het Rijk bij interbestuurlijke samenwerking.'

PDF document | 88 pagina's | 1,4 MB

Publicatie | 11-05-2021

Download 'Model voor gelijkwaardig partnerschap - Bijlage bij advies Rol nemen, ruimte geven.'

PDF document | 1 pagina | 65 kB

Publicatie | 11-05-2021

Download 'Samenvatting advies Rol nemen, ruimte geven'

PDF document | 7 pagina's | 137 kB

Publicatie | 11-05-2021

Deskundigheid van het Rijk

Voor dit advies onderzocht de ROB drie typen interbestuurlijke programma’s (MIRT-trajecten, Regio Deals en Regionale Energiestrategieën) in drie regio’s (Fryslân, Noord-Holland Zuid en Noordoost-Brabant). Uit de gesprekken bleek dat decentrale overheden zeer positief zijn over de deskundigheid van hun counterparts bij het Rijk. Ook vervult het Rijk een belangrijke rol als makelaar in kennis en ervaringen tussen verschillende regio’s.

Maar er zijn ook knelpunten in de samenwerking. Zo worden de wederzijds verwachtingen ten aanzien van (financiële) inzet, ambities, rol van elke deelnemer en de uitvoering bij aanvang van een samenwerking onvoldoende uitgesproken. Ook blijkt het Rijk slecht in staat om flexibel en met verschillende ministeries gezamenlijk in te spelen op de vragen die specifiek zijn voor een regio.

Model voor gelijkwaardig partnerschap

Om rijksdepartementen integraal te laten samenwerken in regionale programma’s, beveelt de ROB aan dat het nieuwe kabinet in het regeerakkoord afspreekt om voor elke grote regionale opgave één minister verantwoordelijk te maken. Deze minister zou voor die specifieke opgave met ambtenaren van verschillende departementen moeten werken en hen politiek aansturen. Juist om de grenzen tussen departementen te laten vervagen, moeten ambtenaren van verschillende departementen worden uitgedaagd om met elkaar aan één opgave te werken.

Daarnaast introduceert de Raad het Model voor gelijkwaardig partnerschap, een procesontwerp aan de hand waarvan de betrokken overheden naar elkaar uitspreken wat hun beoogde inzet is op onder meer de financiën en de verantwoordelijkheid voor de uitvoering. Ook worden daarin afspraken gemaakt over de mate waarin decentrale overheden verantwoording moeten afleggen aan het Rijk.

Tot slot doet de Raad ook nog een aantal aanbevelingen voor een beter begrip van de regio op Rijksniveau.

Webinar

Tijdens het webinar op 3 juni over de conclusies en aanbevelingen van dit advies was het geluid helaas niet goed, waardoor we de uitzending eerder hebben beëindigd. U kunt het interview met Johannes Kramer (burgemeester Noardeast-Fryslân) op ons YouTube-kanaal bekijken.

In de media

Kabinetsreactie