Meer sturende rol van gemeenteraad in sociaal domein
ROB-raadslid Albertine van Vliet geeft vandaag in de Atriumlezing van de VNG toelichting op het advies ‘Decentrale taak is politieke zaak’. De hoofdconclusie van het advies is dat gemeenteraden de ruimte die zij hebben in de sturing van het sociaal domein beter kunnen benutten. Het optimale gebruik van die ruimte wordt echter vaak belemmerd door de bestuurscultuur in de gemeente, en het regelmatig ingrijpen van het Rijk in het lokale beleid. Vaak ontbreekt een krachtige lokale visie op zorg en werk.
Het sociaal domein is de samenvattende naam voor de taken die de gemeente heeft op het gebied van zorg, jeugdhulp en arbeidsparticipatie. De Raad voor het Openbaar Bestuur heeft in negen gemeenten onderzocht hoe gemeenteraden het democratisch proces van besluitvorming en controle over het sociaal domein vormgeven, en welke knelpunten ze daarbij tegenkomen. Uit het onderzoek blijkt dat gemeenteraden erg betrokken zijn bij inwoners die zorg en ondersteuning nodig hebben. Het stellen van prioriteiten en het maken van keuzes in de zorg blijft vaak achterwege. Bezuinigingen worden in vrijwel alle gemeenten zo lang mogelijk op andere domeinen afgewenteld.
Sturende rol gemeenteraden versterken
In het advies ‘Decentrale taak is politieke zaak. Naar een sturende rol van de gemeenteraad in het sociaal domein’ adviseert de ROB alle hoofdrolspelers in de lokale democratie hoe zij de sturende rol van gemeenteraden kunnen versterken.
Maatschappelijke waarden
De gemeenteraden zelf adviseert de ROB om in het politieke debat te focussen op de maatschappelijke waarden die richting moeten geven aan het lokaal sociaal beleid. Bekijk het animatiefilmpje over deze aanbeveling!
Als raadslid zet ik me in voor de lokale gemeenschap. In het bijzonder voor inwoners die extra hulp nodig hebben om mee te draaien in de samenleving.
Het sociaal domein is best complex: de gemeente heeft niet genoeg geld om alles te realiseren. Het Rijk past soms de wet- en regelgeving aan. Ik zelf wil graag de stem van inwoners laten horen. Maar er zijn zoveel besluiten te nemen.
Van het college krijg ik een kant-en-klare beleidsnota om vast te stellen. Maar waarom is er voor d’t beleid gekozen?
Kunnen we ook voor iets anders kiezen? Wat zegt het sociaal beleid over het soort gemeente dat we willen zijn? En hoe hangt de organisatie van zorg samen met maatschappelijke waarden?
In de raad praten we vooral over de uitvoering van het sociaal beleid, maar veel minder over de achterliggende visie en doelen. Is dat niet juist de taak van de raad? Het gaat hier wel om mensen.
Wanneer je het gevoel hebt dat die discussie onvoldoende gevoerd wordt, kun je zelf de regie in handen nemen.
Wacht niet af wat er op de agenda komt, maar bepaal zelf waar jij met de raad over wilt praten. Stel in je beleid je maatschappelijke waarden centraal en controleer of het college die naleeft.
De Raad Voor Het Openbaar Bestuur benadrukt dat gemeenteraden zelf aan het stuur moeten gaan zitten. Hun kracht zit in het politieke debat en het afwegen van maatschappelijke waarde en belangen.
Dat is nou juist je politieke rol als raadslid.
De griffier kan je helpen met het organiseren van dit debat Het college en de ambtenaren kunnen je de informatie geven die je nodig hebt. De uitkomst van het debat is de leidraad voor je beslissingen in het sociaal domein.
Dit is wat je als raadslid kunt doen.
De Raad voor Het Openbaar Bestuur ziet ook een rol voor het college, de griffier, de voorzitter van de gemeenteraad, Het Rijk en De VNG.
Kijk hiervoor in het advies 'Decentrale taak is politieke zaak'.
Podcast
Over dit advies heeft de VNG een podcast gemaakt. In deze podcast hoort u ROB-raadslid Albertine van Vliet-Kuiper, zij geeft een toelichting op het advies 'Decentrale taak is politieke zaak' dat 13 februari 2020 in de Atriumlezing van de VNG is gepresenteerd. Ook aan het woord is Geerten Boogaard, hoogleraar Decentrale overheden. En Robbert Lievense, raadslid bij gemeente Schouwen-Duivenland.