De ROB publiceert vandaag het Tussenbericht over het Gemeentefonds in 2027. Het gaat daarin over de werkwijze bij de verdeling van algemene uitkering uit het Gemeentefonds vanaf 2027 over gemeenten. In de brief aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties doet de ROB een aantal suggesties om die werkwijze van die verdeling nog verder aan te scherpen. De ROB heeft al eerder meegedacht over de ontwikkeling van de verdeling van de algemene uitkering. Dit advies bouwt daarop voort.
Beeld: © ANP / Mauritius Images
Navolgbare verdeling
De verdeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds moet aan drie voorwaarden voldoen:
- Gelijkwaardigheid: Elke gemeente moet in staat zijn om haar inwoners een vergelijkbaar pakket aan voorzieningen te bieden, tegen een ongeveer gelijke financiële lastendruk.
- Globaliteit: De verdeling moet globaal zijn. Een te gedetailleerde verdeling beperkt de vrijheid van gemeenten om de uitkering naar eigen inzicht te besteden.
- Stabiliteit: De verdeling moet stabiel zijn, zodat gemeenten hun begroting goed kunnen plannen en uitvoeren over meerdere jaren.
De algemene uitkering van het gemeentefonds die het Rijk beschikbaar stelt aan de gemeenten, omvat in 2025 € 42,1 miljard. Niet alleen vanwege die omvang, maar vooral vanuit democratische beginselen, vraagt dit zorgvuldige bestuurlijke verantwoording aan het parlement - en daarmee aan de belastingbetaler - over de verdeling van dat budget tussen de gemeenten. De middelen moeten ‘navolgbaar’ worden verdeeld.
De ROB adviseerde in 2021 al over de nieuwe werkwijze van verdelen 2023: die was “beter dan de oude, maar niet goed genoeg”. Er is sindsdien hard gewerkt om de werkwijze verder te verbeteren. Bij de voorgestelde verdeling van het de algemene uitkering in 2027 heeft de ROB vijf adviezen op een rij gezet.