Lokale publieke omroepen in het nauw

Weblog

Als echte ‘nieuwsfreak’ volg ik van kinds af aan het nieuws. Terwijl vriendjes met lego speelden, ploos ik naast hen ‒ op de vloer ‒ de krant uit. Het ‘Rotterdams Dagblad’ voor het (inter)nationale en regionale nieuws, en de Maassluise courant ‘De Schakel’ voor het lokale nieuws. Ook luisterde ik veel naar de radio. Nieuwsprogramma’s, radio Veronica en radio Noordzee waren mijn favorieten. Mijn eerste (transistor)radiootje (10 gulden!) kocht ik met de inkomsten uit het bezorgen van een huis-aan-huis regionaal weekblad: de ‘Maaskoerier’.

Het waren de jaren zestig in de vorige eeuw, en lokale publieke omroepen bestonden nog niet. Deze kwamen op vanaf de jaren tachtig. Anno 2019 kennen vrijwel alle gemeenten een publieke lokale of streekomroep. Maar velen van hen luiden de noodklok: zij kunnen met de aan hen ter beschikking gestelde publieke middelen hun journalistieke functie onvoldoende waar maken. De Raad voor Cultuur en de Raad voor het Openbaar Bestuur brengen begin september een door de ministers Ollongren en Slob gevraagd gezamenlijk briefadvies uit over de organisatie en financiering van lokale omroepen.

Belang van publieke lokale omroepen

Niet alleen gemeentebesturen maar ook de regering zegt grote waarde te hechten aan onafhankelijke lokale publieke omroepen voor het vitaal houden van de lokale democratie. Zie bijvoorbeeld het recente ‘Actieprogramma Versterking lokale democratie’ van minister Ollongren. Idealiter houden lokale omroepen het gemeentebestuur scherp, informeren zij de lokale gemeenschap over grote en kleine politieke en culturele zaken en verbinden zij de lokale gemeenschap. Dat mag best wat publiek geld kosten, lijkt mij.

Boter bij de vis?

De Rijksoverheid reserveert in het gemeentefonds 1,28 per huishouden voor het in standhouden van lokale publieke omroepen. Dat betekent voor een gemeente van 100.000 inwoners een bedrag van ongeveer 57.000 euro. En met dat bedrag moet dan een lokale omroep ‒ op grond van de Mediawet ‒  uitzenden op alle beschikbare kanalen (radio, tv en online). En als gemeenten dat bedrag al uitgeven aan een lokale omroep – zij zijn daartoe niet verplicht! ‒ moet deze vaak noodgedwongen een beroep doen op vrijwilligers (vaak gepensioneerde witte mannen) en op zoek gaan naar aanvullende financiering (voornamelijk advertentie-inkomsten). Dat is een wankel businessmodel voor een publieke voorziening. De Rijksoverheid, die het belang van lokale publieke omroepen erkent, moet hier meer boter bij de vis leveren.

Naar vitalere lokale publieke omroepen

Lokale omroepen kunnen meer massa creëren door – bijvoorbeeld in een streekomroep – samen te werken met aangrenzende lokale omroepen of regionale omroepen. De financiële afhankelijkheid van gemeenten, die zij geacht worden kritisch te volgen, kan worden verkleind door de financiering onder te brengen bij de mediabegroting van het ministerie van OCW. En de Mediawet zou lokale omroepen vrij moeten laten in hun keuze van distributiekanalen. In de ene gemeente (bijvoorbeeld met veel ouderen) heeft ouderwetse lineaire radio meer bereik dan in de andere gemeente (bijvoorbeeld een studentenstad).

Hoe dan ook zou de Rijksoverheid moeten borgen dat alle Nederlanders, waar zij ook wonen, kunnen beschikken over een publieke lokale of streekomroep die kan voldoen aan gangbare journalistieke eisen.

Pieter de Jong
Drs. Pieter de Jong is senior adviseur bij de ROB.

Van Maassluis naar Almere

In mijn huidige woonplaats – Almere, sinds 1990 – lig ik zelden op de vloer om kranten te lezen. Dat doe ik als 50-plusser op de bank. En daar wil ik ook kunnen luisteren of kijken (online of anderszins) naar een lokale omroep die de Almeerse politiek kritisch volgt, bijvoorbeeld in de aanloop naar de Floriade in 2022, een megaproject met grote financiële, stedenbouwkundige en infrastructurele gevolgen voor de Almeerse gemeenschap. Mijn oude gemeente Maassluis wordt ondertussen, al sinds 2001, op een prima manier bediend door de streekomroep WOS, de Westlandse Omroepstichting.

Noot

Blogs op Raadopenbaarbestuur.nl zijn op persoonlijke titel. Het blog geeft niet per se de mening weer van de Raad.

Reactie toevoegen

U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.

* verplichte velden

Uw reactie mag maximaal 2000 karakters lang zijn.

Reacties

Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.