Lokale lastenvrees. Over de schijnbaar astronomische stijging van de lokale lasten

Weblogbericht | 07-03-2019 | Gerber van Nijendaal

Elk jaar buitelen de onheilspellende berichten over de verhoging van de lokale lasten in diverse media over elkaar heen. Dat begint ermee dat zowel het CBS, het COELO en de Vereniging Eigen Huis op verschillende momenten, op basis van verschillende bronnen en verschillende steekproeven, melding maken van een stijging van de lokale lasten.

Het gaat dan bijvoorbeeld om een verwachte stijging op basis van de sterk gestegen huizenprijzen. Of om een overzicht op basis van een steekproef van de gemeentelijke begrotingen. Of om een overzicht van de 38 grootste gemeenten voor het komende jaar. Daarna volgt in de eerste twee maanden van het nieuwe jaar weer een overzicht op basis van alle gemeentelijke begrotingen.

Niet zelden gaan deze publicaties gepaard met krantenkoppen over huiveringwekkende procentuele stijgingen van de lokale lasten. Verwarrend daarbij is dat het soms over de totale woonlasten gaat, dan weer over de lokale lasten of over de stijging van de Afvalstoffenheffing en soms alleen over de OZB.

Boosdoener 2019

In 2019 blijkt in veel gevallen niet de OZB de boosdoener te zijn van de stijging van de lokale lasten, maar de Afvalstoffenheffing. Niet dat het veel uitmaakt, zult u zeggen, er moet toch worden betaald. Maar het nuanceert wel het beeld van de lokale overheid die de lokale lasten steeds maar verhoogt. De stijging van de afvalstoffenheffing wordt namelijk veroorzaakt doordat de Rijksoverheid de afvalstoffenbelasting voor gemeenten ruim heeft verdubbeld. Deze afvalstoffenbelasting geldt voor al het vuilnis dat wordt verbrand of gestort. Met de belastingverhoging wil de Rijksoverheid stimuleren dat gemeenten meer gaan recyclen. Het kost tijd om die omslag te maken. Gemeenten berekenen die extra kostenpost gedeeltelijk weer door aan bewoners.

Stijging OZB

Bij een stijging van de OZB heeft de gemeente een politiek besluit genomen om de lasten te verhogen. De Telegraaf wist daarbij te melden dat hoe linkser de gemeenteraad, hoe duurder de gemeente is. Of dat nu komt omdat linkse gemeentebesturen nu eenmaal graag belasting heffen of omdat de wensen daar hoger zijn, werd niet duidelijk. Als het zo is dat linkse kiezers een hoger voorzieningenniveau van hun gemeente verwachten, dan is het ook niet onredelijk dat ze daarvoor ook meer lokale belastingen moeten betalen. En als rechtse partijen pleiten voor lagere lokale lasten dan moeten ze ook niet zeuren als de bibliotheek of het zwembad moet sluiten of het groenonderhoud te wensen overlaat.

Nu zullen sommige mensen zeggen: ik ga nooit naar de bibliotheek of naar het zwembad. Dat kan natuurlijk. Maar het zijn wel gemeenschapsvoorzieningen. Dat wil zeggen een voorziening die door de hele bevolking van een bepaald gebied gebruikt wordt of kan worden. En waar in dit geval de lokale politiek vindt dat het nuttig, nodig of wenselijk is. Bij gemeenteraadsverkiezingen pleiten partijen overigens bijna nooit voor een verhoging van de lokale belastingen om zo het voorzieningenniveau op te krikken. Net zo zeldzaam zijn de pleidooien voor het sluiten van voorzieningen. Met dergelijke voorstellen win je de verkiezingen niet. Integendeel.

Een mens lijdt dikwijls het meest

Ook de berichten over de stijgende huizenprijzen zijn al maanden niet van de lucht. Moet ik nu blij zijn met een hogere WOZ-waarde, of niet? Als ik mijn huis verkoop levert het meer op, maar dat is papierenwinst. Een hogere WOZ-waarde lijkt tegelijkertijd ook een hogere OZB-aanslag in te houden. Op de radio word ik daarom via reclames opgeroepen om vooral bezwaar te maken tegen de te hoge WOZ-waarde van mijn woning. Daarmee kan ik immers hogere lokale lasten voorkomen.

Al met al blijkt het in mijn geval mee te vallen. De WOZ-waarde van mijn woning is met 12% gestegen. De OZB zelf met nog geen 1%. Mijn gemeente lijkt haar tarief keurig te hebben aangepast aan de waardestijging. Zo blijkt maar weer: een mens lijdt diskwijls het meest onder het lijden dat hij vreest.

Maar ik vrees wel dat de Rijksoverheid het huurwaardeforfait niet heeft aangepast aan de waardestijging van de woningvoorraad. Dus wèl een hogere inkomstenbelasting.

Noot

Blogs op Raadopenbaarbestuur.nl zijn op persoonlijke titel. Het blog geeft niet per se de mening weer van de Raad.