Besturen met akkoorden
Weblog
Het zou zo maar kunnen dat eind dit jaar in menig gemeenteraad of vergadering van Provinciale Staten indringende en politiek gevoelige vragen worden gesteld over hoe de uiterst ambitieuze Haagse ambities uit het Klimaatakkoord – denk aan het plaatsen van zon- of windparken – zich verhouden tot de gemeentelijke of provinciale democratie. Als uitwerking van internationale afspraken in Parijs in 2015, opgenomen in het Regeerakkoord van het derde Kabinet Rutte, vertaald in het ontwerp Klimaatakkoord van Nijpels van december vorig jaar, wordt nu land dekkend gewerkt aan regionale energie strategieën.
Maar ze kunnen in Parijs of Den Haag wel meer afspreken; formele raadsbesluiten van gemeenteraden of inpassingsplannen van de provincies rond gevoelige plaatsingen van wind- of zonparken zijn naar mijn overtuiging bepalend voor het uiteindelijke succes. Het is maar een voorbeeld van hoe grote complexe en noodzakelijke transities ons uitdagen om het veranderend samenspel tussen overheden en maatschappelijke omgeving grondig te doordenken. Naar mijn overtuiging is onze huidige bestuurlijke werkwijze en inrichting van sturingsprocessen nog onvoldoende ingespeeld op dat nieuwe samenspel.
Hoe eenvoudig leek de wereld nog in 2005 toen het Kabinet van toen een advies kon aannemen met de titel 'Je gaat er over of niet'; in dat advies werd afgerekend met bestuurlijke drukte. Nu zijn de akkoorden tussen overheden of met maatschappelijke partners aan de orde van de dag. Geen enkele overheid kan nog eigenstandig een complexe operatie als een energietransitie alleen realiseren. Zo is bijvoorbeeld de klimaatoperatie inhoudelijk al complex, maar naar mijn overtuiging ook institutioneel en procesmatig ingrijpend voor Rijk en decentrale partners als gemeenten, provincies en waterschappen. Het doordenken van de governance vraagt niet alleen vanuit Rijksbelang maar ook vanuit gemeentelijk- provinciaal- of waterschap perspectief aandacht omdat vier autonome overheden elk hun democratie en verantwoording kennen.
Nieuw samenspel nodig
Op dit moment zie ik dat in Den Haag vooral de aandacht is gericht op de start en totstandkoming van akkoorden. Dat vooral de binding met gemeenten, provincies en waterschappen op koepelniveau wordt georganiseerd, maar dat de decentrale democratische verankering uiteindelijk nog te weinig aandacht krijgt. Besturen met (Haagse) akkoorden is mooi. Echter, het vergt ook nadrukkelijk het doordenken van hoe de binding met autonome mede overheden daarbij wordt geborgd. Gemeenten, provincies of waterschappen zijn niet 'de afdeling uitvoering' maar zijn autonome partners waarbij de besluitvorming in hun democratische organen goed moet worden verankerd. Daarvoor is een nieuw samenspel nodig waarbij een Haags belang niet van een hogere orde is dan een decentraal belang. Ook vroegtijdige verbindingen vanuit Den Haag met het decentraal bestuur moet de aandacht krijgen.
De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) zal dit najaar een advies uitbrengen over dat nieuwe samenspel en het besturen met akkoorden. Of het nu gaat om het Klimaatakkoord, een Pensioenakkoord, een Nationaal Preventieakkoord. In alle sectoren van overheidsbeleid lijken akkoorden in zwang en het is voor de ROB van belang wat die akkoorden doen, vooral ook met de decentrale democratie. En dan vooral ook een perspectief schetsen over hoe interbestuurlijk samenwerking aan grote, urgente maatschappelijke opgaven verder kan worden doorontwikkeld. Besturen zonder akkoorden is in het tijdbeeld van de komende jaren niet meer denkbaar. Het Klimaatakkoord wordt zo de testcase van hoe we als één overheid kunnen gaan opereren.
Noot
Blogs op Raadopenbaarbestuur.nl zijn op persoonlijke titel. Het blog geeft niet per se de mening weer van de Raad.
Meer weblogberichten
Reactie toevoegen
U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.
Reacties
Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.