Zeeuws en Nederlander. Over de vertegenwoordiging van burgers uit de provincie in het Haagse

Weblog

19 jaar geleden verliet ik de provincie waar ik geboren was om als eerste in mijn familie te gaan studeren. Op de manier die Pascal Jacobs, zanger van Bløf, bezingt in het lied ‘De Schaduw van de Brug’ keek ik niet achterom. Ik wist immers toen ik mijn studiekeuze maakte dat voor politicologen de banen niet voor het oprapen lagen in het Zeeuwse.

Ze stonden nog te zwaaien

In het veel te kleine deurgat

Ik keek niet achterom:

Want wat voorbij is is voorbij…

Ik trek m’n voeten uit de klei

Er staat welkom op de deurmat

Maar dat is niets voor mij

Sarah de Lange
Prof. dr. Sarah de Lange, raadslid ROB

Mijn vertrek naar de Randstad betekende echter niet dat ik mij niet langer Zeeuws voelde. Zelfs na 19 jaar vermeldt mijn Twitter bio nog steeds met trots dat ik een Zeeuws meisje ben.
Mijn regionale identiteit is, net als voor vele Nederlanders, een wezenlijk onderdeel van wat politicologen en sociologen mijn samengestelde of ‘composite identity’ noemen. Een samenraapsel van identiteiten op basis van objectieve sociaal-demografische kenmerken – gender, gezinssamenstelling, leeftijd, opleidingsniveau, seksuele voorkeur, woonplaats – en subjectieve identificaties met groepen en gebieden. Zo kan iemand zich tegelijkertijd Zeeuws, Nederlands en Europees voelen, zelfs als hij of zij als expat in New York werkt.

Regionale identiteiten

Er zijn aanwijzingen dat als gevolg van de globalisering en de toenemende uitholling van de natiestaat niet alleen nationale maar ook regionale identiteiten belangrijker worden. Volgens sommige wetenschapppers heeft dit in de Verenigde Staten geleid tot een revolte vanuit de regio's. Kathy Cramer beschrijft in haar boek ‘The Politics of Resentment’ hoe in staten als Wisconsin de voedingsbodem voor Trump bestaat uit het gevoel genegeerd en onbegrepen te worden door Washington. De antropologe Arie Hochschild komt in haar boek ‘Strangers in their Own Land’ tot gelijkaardige conclusies.

Uiteraard is Zeeland Wisconsin niet. Het is een provincie die bloeit als gevolg van het toerisme, die cultureel vooruitstrevend is met het Zeeland Nazomer Festival en Film by the Sea, die studenten over de wereld trekt door het Roosevelt University College, en waar de havens gonzen van de bedrijvigheid. Niettemin heeft een provincie als Zeeland - of Friesland, Groningen of Limburg - wel iets gemeen met Wisconsin. Het is een provincie op afstand, afstand van bestuurlijk-politieke, culturele en economische hart van Nederland. En een provincie die voor specieke uitdagingen staat, zoals vergrijzing en bevolkingskrimp.

Ressentiment

Mijn medeonderzoekers en ik waren dan ook niet verbaasd toen wij in een recent onderzoeksproject aanwijzingen voor het bestaan van ressentiment in de periferie van Nederland. Niet verrassend is dat ressentiment het meest geprononceerd in Groningen. In die provincie geeft meer dan 80 % van de bevolking aan gevoelens van wat wij in de Nederlandse context regionale frustratie zijn gaan noemen te hebben. Ook in Drenthe, Friesland, Limburg en Zeeland is de regionale frustratie duidelijk herkenbaar.
Van de Zeeuwen is 83 % het eens met de stelling ‘Politici in Den Haag zijn niet geïnteresseerd in mijn regio’, 72 % met de stelling ‘De overheid heeft te weinig gedaan om de economische situatie in mijn regio te verbeteren’ en 70 % met de stelling ‘Mensen in de rest van Nederland hebben te weinig waardering voor mensen uit mijn regio’. Ter vergelijking, in de Randstedelijke provincies liggen deze percentages bijna allemaal onder de 40 %.

De oorzaken van deze frustratie zullen ongetwijfeld divers en complex zijn. Een van de hypotheses die mij aannemelijk lijkt is dat de frustratie deels verklaard kan worden door de gebrekkige descriptieve representatie van de meer perifere provincies in Den Haag. De meeste van de genoemde provincies leveren immers een beperkt aantal Kamerleden. Zeeland spant daarbij de kroon, want of men nu naar woonplaats of geboorteplaats kijkt, bij de start van deze Kamerperiode leverde de provincie slechts 2 Tweede Kamerleden. Ook wanneer het aantal inwoners van de provincie Zeeland wordt meegewogen – het is immers de dunst bevolkte provincie van Nederland – is dit een klein aantal. Een Kamerlid uit Zeeland vertegenwoordigt ongeveer 200.000 inwoners, terwijl dit aantal voor een Kamerlid uit Utrecht ergens tussen de 70.000 en 90.000 inwoners ligt. Bron: StukRoodVlees

Een Kamerlid uit Zeeland vertegenwoordigt ongeveer 200.000 inwoners, terwijl dit aantal voor een Kamerlid uit Utrecht ergens tussen de 70.000 en 90.000 inwoners ligt.

Aangezien de Provinciale Staten verkiezingen voor de deur staan lijkt het mij een goed moment om bij deze ondervertegenwoordiging stil te staan. De verkiezingen bieden bestuurders en politici een uitgelezen kans om de band tussen Den Haag en de provincies te versterken. Ze maken inzichtelijk welke thema’s er in de provincies spelen, en laten zien met welke dilemma's bestuurders en politici ver van de Randstand geconfronteerd worden. De verkiezingen draaien dus om meer, veel meer, dan de samenstelling van de Senaat.

Ik hoop op versteviging van de band tussen provincie en randstad, tussen Zeeland en Den Haag. Ik hoop echter ook dat het hier niet bij blijft en dat alle aanwezigen duurzame relaties zullen opbouwen de komende jaren. Om u hiertoe te inspireren wil ik graag afsluiten met een passage uit 'Omarm me', een bekend liefdeslied van Bløf.

Hoe ver je gaat

Heeft met afstand niets te maken

Hoogstens met de tijd

En ik weet niet hoe het komt

Dat ik weg wil

Maar het treft me hard en zuiver

En het houdt hardnekkig stand

Dus hier sta ik

Met een uitgestoken hand

Noot

Blogs op Raadopenbaarbestuur.nl zijn op persoonlijke titel. Het blog geeft niet per se de mening weer van de Raad.

Dit blog is een bewerking van de lezing Zeeuws en Nederlander, uitgesproken bij het Zeeuws Diner in Nieuwspoort op 3 oktober 2018.

Reactie toevoegen

U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.

* verplichte velden

Uw reactie mag maximaal 2000 karakters lang zijn.

Reacties

Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.